صادرات فولاد ایران همواره با چالش هایی روبرو بوده است. از یک طرف شرایط تحریمی فرآیند تراکنش ارزی را سخت می کرده است. در وهله بعدی به سبب بحران انرژی و آب، در فصول گرم سال با قطعی مکرر برق رو به رو بوده ایم که نتیجه مستقیم آن کاهش ساعت کار و خروجی تولید است.

در پی حذف یارانه ی حامل های انرژی هزینه برق، گاز و سوخت کارخانه ها افزایش یافته است و در کنار افزایش سایر عوامل موثر بر بهای تولید همچون هزینه های سربار، نیروی انسانی، تامین قطعات و ماشین آلات و…موجب شده است تا هزینه های تولید و صادرات افزایش یابد. در کنار موارد ذکر شده برخی تغییرات در قوانین و بخشنامه های صادراتی مانند دستورالعمل افزایش عوارض صادراتی بر مواد و محصولات فولادی و معدنی از سوی وزارت صمت در بهار 1401 نیز بر پیچیدگی شرایط صادرات می افزاید و در حوزه رقابت قیمتی موجب نگرانی شدید صادرکنندگان و تولید کنندگان محصولات فولادی شده است.

از طرف دیگر تحولات کلان اقتصاد جهانی اخیر نیز در حوزه صادرات فولاد موثر بوده است. چنان که می دانیم، ایران و روسیه بازارهای صادراتی مشترکی در فروش نفت، گاز و فولاد دارند. در این بین جنگ روسیه و اوکراین، فرصت و تهدیدهایی برای بازار نفت، گاز و فولاد ایران ایجاد کرد. هر چند در ابتدا به نظر می رسید ایران بتواند با اتخاذ سیاست های صادراتی مناسب بخشی از بازارهای هدف روسیه را پوشش دهد ولی با بروز عواملی که پیشتر به آن اشاره شد و تغییر رویکرد روسیه در فروش نفت و فولاد و همچنین ارائه تخفیفات زیاد به خریداران این پیش بینی درست از آب در نیامد.

روسیه پس از تحریم نفتی از سوی اروپا بخش قابل توجهی از بازار فروش خود را از دست داد و برای حفظ بازارهای خود قیمت نفت صادراتی خود را با 30 دلار تخفیف به بازار عرضه کرد که 10 دلار ارزان تر از نفت ایران است. همچنین محصولات فولادی خود را نیز با تخفیف 15 الی 20 درصد ارائه کرد(منبع خبر:isna).

تا پیش از این ایران به سبب تحریم ها؛ فولاد خود را با تخفیف 15 درصدی  به حوزه CIS ارائه می کرد و توانسته بود برای محصولات بالادستی و نهایی زنجیره فولاد خود، بازار صادراتی مناسبی در کشورهای چین، ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان، سوریه، ارمنستان، جمهوری آذربایجان و کشورهای حوزه آسیای میانه و حوزه خلیج فارس ایجاد کند. (edalatianco).

بنابر گزاش ایسنا در سال های اخیر حجم صادرات سالیانه ایران به 9 الی 11 میلیون تن رسیده بود و با توجه به اینکه تولید فولاد داخلی حدود 30 میلیون تن است و تنها نیمی از این میزان به مصرف داخلی می رسد، از دست رفتن بازارهای صادراتی می تواند مازاد تولید شدیدی ایجاد نماید و رشد صنعت فولاد کشور را با چالش های جدی مواجه کند.