تست های مخرب (DT)
به طور کلی تست های مختلفی بر روی فولاد انجام می شود که تست های مخرب (Destructive testing) یکی از دسته های کلی آزمایش جهت کیفیت سنجی مقاطع است. آزمایش های مخرب به مقطع فولادی و یا سایر محصولات مورد سنجش آسیب وارد می کنند و موردی که آزمایش شده عموما قابل استفاده نیست. این نوع آزمایش ها برای مواردی که تولید و فروش انبوه دارند مناسب است اما در ساخت و عرضه خرد به صرفه نیستند. از جمله مواردی که در این آزمون ها مهم است بررسی مشخصات زیر می باشد:
- مشخصات ماده فلزات
- استحکام مقطع مورد نظر
- بررسی احتمال وجود روزنه یا خلأ در محصولات
این نوع آزمایشات طبق آئین نامه و استانداردهای معینی انجام می شوند و معمولا برای مواقعی به کار می روند که مقطع کاربرد خاص و حساسی دارد. در ادامه قرار است به انواع تست های مخربی که امروزه انجام می پذیرد اشاره کنیم.
تست تنش پسماند
این تست با نام Residual Stress Measurement در جهان شناخته می شود. تنش های پسماند آن دسته از مواردی هستند که پس از آن که علل اصلی تمامی تنش ها از بین رفته اند، در مواد جامد باقی می مانند. این تنش ها به دو صورت عمدی و غیرعمدی بر روی ماده وجود دارند که شکل غیرعمدی آن می تواند عامل تخریب مقطع شود.
این نوع آزمایش به مهندس یا طراح استراکچر کمک می کند تا تنش پسماند نزدیک به سطح و ضخامت را مشخص نماید که در این نوع محاسبات حیاتی تلقی می شود.
تست شکستگی و مکانیکی
آزمایش شکستگی و مکانیکی یا Fracture and Mechanical Testing یکی دیگر از تست های مخرب مورد استفاده برای مقاطع فولادی است. این نوع آزمون شامل انواع زیر می شود:
برای مشاهده قیمت روزانه میتوانید به صفحه محصول لوله مراجعه کنید.
تست های غیرمخرب (NDT)
این دسته از تست ها که با عنوان Non-destructive testing هم شناخته می شوند. در این نوع آزمایشات به مقطع آسیبی نمی رسد و می تواند در چرخ مصرف قرار گیرد. در ادامه انواع این آزمون ها را یک به یک توضیح خواهیم داد.
تست ذرات مغناطیسی
آزمایش ذرات مغناطیسی یا Magnetic Particle Testing of Welding از جمله آزمایش های غیرمخرب است. این تست می تواند نقایص سطحی و عمقی مواد فرومغناطیسی نظیر ترک، منافذ باز و غیرهمسانی جوش جداره را تشخیص دهد.
در این روش خطوط مغناطیسی بر سطح مقطع با حالت عمود بر جهت جریان الکتریکی حرکت نموده و تجمع ذرات در یک نقطه نشانگر مشکل ساختاری و منفذ باز در مقطع فولادی است.
تست اولتراسونیک
تست سنجش ضخامت اولتراسونیک که معادل با واژه Gauging Ultrasonic Thickness است، جهت اندازه گیری ضخامت ماده مورد نظر استفاده می شود. با روش مذکور می توان مقطع را به لحاظ مقاومت در برابر خوردگی، آسیب و عوامل تخریبگر مورد ارزیابی قرار داد.
روش کارکرد آزمایش به این شکل است که یک پالس صوتی منعکس شده و با برخورد به سطوح داخلی و بیرونی فاصله برخورد در طول مقطع در نمایشگر نشان داده می شود. در صورتی که فواصل همگی یکسان باشند، مقطع بدون عیب و نقص است.
تست اولتراسونیک جوش و پلیت
در این روش؛ که با اصطلاح Ultrasonic Test of Weld and Plates هم شناخته می شود، امواج مافوق صوت از مقطعی که تحت آزمایش قرار گرفته ساطع شده و نقصان محصولات فولادی را برای بررسی آماده می کند.
امواج تا زمانی که در معرض هوا قرار نگیرند به کار خود ادامه می دهند. سپس این موج ها به منبع خود باز می گردند و در اینجا می توان ضخامت مقطع را اندازه گیری نمود و عیوب احتمالی را تشخیص داد و در صورت سلامت محصول، آن را آماده بارگیری و تحویل به مشتریان کرد.
تست مایع نافذ جوش
این تست با عنوان کامل Di-Penetration Test of Weld و مخفف PT نیز شناخته می شود. آزمایش مایع نافذ از انواع مرسوم بوده و روش اجرای آن ساده است و نیاز به صرف زمان زیاد جهت آموزش ندارد و حسن دیگر این روش قیمت نازل تمام شده است. این مایع به مدت لازم بر روی نقطه جوش باقی می ماند تا نقص های احتمالی مشخص شود.
تست چشمی
در این روش نیازی به استفاده از دستگاه نیست و شما می توانید در این روش به سادگی تخلخل و ناهمگونی های ظاهری مقطع فولادی مورد نظر را تشخیص دهید. این شیوه در مواردی که محصول کاربرد حساس ندارد قابل استفاده است و در اصطلاح به تست VT یا Visual testing هم شناخته می شود.
تست رادیوگرافی
آزمایش مقاطع به سبک رادیوگرافی (RT) یا Radiographic Testing با بهره گیری از اشعه های ایکس (x-rays) و گاما (gamma) برای تشخیص اوضاع ساختار داخلی مقاطع استفاده می شود. رادیو گرافی صنعتی روش های تصویربرداری گوناگونی برای نشان دادن وضعیت مقطع دارد که شامل موارد زیر می شود:
- رادیوگرافی دیجیتال/ Digital Radiography (DR)
- توموگرافی کامپیوتری/ Computed Tomography (CT)
- رادیوگرافی کامپیوتری/ Computed Radiography (CR)
- رادیوگرافی زمان واقعی/ Real Time Radiography (RTR)
کدام تست برای کدام مقطع؟
آزمایش های مختلف اعم از مخرب و غیر مخرب اغلب برای مقطعی مثل لوله که از آن سیال عبور می کند استفاده می شود. از جمله این تست ها که بیشتر استفاده می شوند می توان به هیدرواستاتیک (لوله آب)، ادی کارنت (لوله گاز)، مایع نافذ (برای سنجش خط جوش) کشش(مشترک برای لوله و میلگرد)، فلت (سنجش کیفیت خط جوش) و خمش (میلگرد و تیرآهن) اشاره کرد و سایر آزمایش هایی که برای مقاطع لوله ای استفاده می شوند مانند اولتراسونیک، رادیوگرافی هم نیاز به امکانات مدرن دارند. در مورد لوله در صورتی که از هر دو تست لوله گاز و آب رد شود، به عنوان لوله داربستی با ضخامت های مختلف از آن استفاده میشود. لوله داربستی از لوله 5 تولید شده و باید توجه داشت که این محصول به صورت مستقیم به شکل داربستی تولید نمیشود بلکه تنها زمانی که از دو تست مذکور رد شده باشد برای لوله داربست بکار میرود.
چرا بر روی مقاطع فولادی تست انجام می شود؟
برای آن که مشتریان از کیفیت مقطع مورد نظر اطمینان حاصل کنند، نیاز به راستی آزمایی وجود دارد. این مسئله شامل رعایت استانداردها در طی روند تولید بوده و پس از آن نیز برای بکار بردن در موارد مختلف تست می شود تا از خسارت های جانی و مالی پیشگیری نماید. این مسئله خصوصا زمانی صدق می کند که قرار باشد آهن آلات مختلف نظیر لوله، قوطی پروفیل، ناودانی و…را درساخت پتروشیمی ها، نیروگاه گاز، سکوهای نفتی و گازی، اتومبیل، قطار و مترو، پل ها و سایر موارد حساس استفاده کرد.