درباره کتاب کلید فولاد
اصل این کتاب به زبان آلمانی است و به زبان فارسی ترجمه شده است. آخرین نسخه آن چاپ سوم از ویرایش بیست و دوم ترجمه دکتر احمد ساعتچی و دکتر حسین ادریس انتشارات ارکان دانش می باشد که ۱۹ فصل را شامل می شود، ۱۶ فصل کتاب کلید فولاد بر اساس کاربرد فولادها تقسیم بندی شده اند. در این میان، فصل های ۶، ۱۰ و ۱۶ در برگیرنده اطلاعات فولادهای غیر آلمانی (اروپایی، یورونورم، استاندارد ISO، استرالیا، نیوزیلند، اتریش، برزیل، کانادا، جمهوری چک/ اسلواکی، فنلاند، فرانسه، بریتانیا، مجارستان، ایتالیا، هندوستان، ژاپن، نروژ، لهستان، رومانی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، آمریکا، روسیه، یوگوسلاوی، بلغارستان، جمهوری کره، جمهوری خلق چین) و سایر فصول در برگیرنده اطلاعات فولادهای آلمانی می باشند. گروه بندی فولادهای غیر آلمانی در فصول ۶، ۱۰ و ۱۶ به ترتیب شبیه به گروه بندی فولادهای آلمانی در فصول ۱ تا ۵، ۷ تا ۹ و ۱۱ تا ۱۵ می باشد. داده های فولادهای آلمانی ارائه شده در این فصول شامل شماره استاندارد DIN آلمان، علامت مشخصه، ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، حرارتی، فیزیکی و کاربردهای فولادها است .در این کتاب همچنین لیست تولید کنندگان فولادهای مختلف در کشورهای مختلف بر اساس کد مواد در استاندارد DIN و کد معادل محصول در آن برند تولید کننده ارائه گردیده است.
کلید فولاد یکی از مراجع بی نظیر موجود در زمینه متالورژی فیزیکی، شناسایی، تهیه و کاربرد فولاد ها به حساب می آید که امروزه در سراسر دنیا مورد استفاده مهندسین و متخصصین مواد و متالورژی، تولید کنندگان محصولات فولادی، صنعتگران، فروشندگان و بازرگانان حوزه فولاد و سایر رشته های فنی و مهندسی در رابطه با استانداردها، شناسایی و انتخاب، تهیه و سفارش، عملیات حرارتی، شکل دهی، ریخته گری و سایر روش های تولید قرار گرفته است.
بخش بندی کتاب کلید فولاد
فصل ۱ – فولادهای ساختاری (ماشین آلات عمومی)، فولادهای سخت کاری، فولادهای ازت کاری (نیتروره شده) و فولادهای خوش تراش.
فصل ۲ – فولادهای حرارت پذیر (قابل عملیات حرارتی)، فولادهای یاتاقان های چرخشی و غلتشی.
فصل ۳ – فولادهای فنر، فولادهای سخت گردانی و فولادهای اکستروژن سرد.
فصل ۴ – فولادهای مناسب برای دمای زیر صفر(مقاوم در دمای زیر صفر)، فولادهای مخازن تحت فشار و فولادهای مناسب برای دماهای بالا
فصل ۵ – فولادهای ساختاری (ماشین آلات) ریزدانه شده، فولادهای ساختاری (ماشین آلات) ریزدانه شده مقاوم در هوا.
فصل ۶ – فولادهای ساختاری (ماشین آلات) و ساختمانی (کشورهای خارجی)- تطبیق استانداردهای خارجی.
فصل ۷ – فولادهای ابزار کربنی- فولادهای تندبر.
فصل ۸ – فولادهای ابزاری سرد کار.
فصل ۹ – فولادهای ابزاری گرم کار.
فصل ۱۰ – فولادهای ابزار کشورهای خارجی در کلید فولاد – تطبیق استانداردهای خارجی.
فصل ۱۱ – فولادهای شیرآلات و دریچه ها (سوپاپ ها)- آلیاژها و فولادهای مقاوم در دمای زیاد (دیرگداز).
فصل ۱۲ – فولاد نگیر (غیر مغناطیسی)- فولاد نسوز.
فصل ۱۳ – فولاد زنگ نزن.
فصل ۱۴ – فولاد ریختگی، ضد خوردگی، ضد اسید و ضد حرارت.
فصل ۱۵ – مواد پر کننده جوشکاری (الکترود) برای فولادهای پرآلیاژ.
فصل ۱۶ – فولادهای زنگ نزن و نسوز کشورهای غیر آلمانی- مقایسه و تطبیق استانداردهای غیر آلمانی با استاندارد DIN
فصل ۱۷ – لیست شماره استاندارد DIN
فصل ۱۸ – تهیه کنندگان آلمان- شکل و شرایط محصولات- لیست نامگذاری ها.
فصل ۱۹ – تهیه کنندگان کشورهای خارجی- لیست نامگذاری ها فهرست مطالب.
استاندارد DIN آلمان
استاندارد DIN که در محاوره فارسی به آن ” دی اِن ” گفته می شود نام یک سازمان ملی در آلمان است .این موسسه استاندارد که از قدیمی ترین سازمان ها می باشد در سال 1917 کار خود را آغاز کرده است.در حال حاضر بیش از 30 هزار عنوان استاندارد در زمینه های مختلف تکنولوژی را شامل می شود DINمجموعهای از قوانین و مقررات ساخت، تولید، اندازهگیری و تست محصولات تولیدی صنعتی را شامل می شود. استانداردهای DIN آلمان با توجه به قوانین سخت گیرانه که در زمینه تولید لوله و اتصالات را دارد؛ مورد توجه اکثر تولیدکنندگان دنیا قرار گرفته است. در این استاندارد هر نوع فولاد با یک نماد (Symbol) و یک عدد استاندارد (Standard Number) شناخته می شود که هر کدام معادل یکدیگر هستند.عدد استاندارد فولاد یک عدد پنج رقمی است به شکل X.XXXX که در آن عدد سمت چپ گروه اصلی ماده را نشان می دهد که برای فولادها این عدد ۱ می باشد. دو رقم بعدی به ترکیب شیمیایی فولاد اشاره دارد و دو رقم آخر نیز شمارنده بوده و نشان دهنده مفهوم خاصی نیست.
در استاندارد آلمانی DIN علاوه بر عدد استاندارد، برای هر نوع فولاد یک نماد استاندارد نیز وجود دارد، که ترکیبی از حروف و اعداد نشان دهنده ترکیب شیمیایی و در بخری موارد بیانگر میزان استحکام کششی فولاد مربوطه است.
برای نماد فولادهای ساختمانی معمولی (General Structural Steel) ابتدا دو حرف Stو سپس مقدار حداقل استحکام کششی نهایی بر حسب کیلوگرم بر میلیمتر مربع ذکر می شود مانند آلیاژ فولادی St37که نشان دهنده فولاد ساختمانی معمولی با حداقل استحکام کششی ۳۷ کیلوگرم بر میلیمتر مربع یا ۳۷۰ مگاپاسکال می باشد. برای نامگذاری سایر انواع آلیاژ های فولادی، از ترکیبی از حروف و اعداد که نشان دهنده درصد کربن و درصد فلزات آلیاژی است استفاده می شود. برای فولادهای کربنی ابتدا حرف C و سپس مقدار کربن بر حسب صدم درصد ذکر می شود مانند C45 که فولاد کربنی با ۰٫۴۵ درصد کربن می باشد.
- بور: ضریب 1000
- کربن، نیتروژن، گوگرد، فسفر و سلنیوم: ضریب 100
- آلومینیوم، مس، نایوبیوم، تانتالیوم، سرب، بریلیوم، وانادیوم، مولیبیدن و تیتانیوم: ضریب 10
- کبالت، کروم، نیکل، سیلیسیم، تنگستن و منگنز: ضریب 4
نوع فولاد | شیوه کدینگ | مثال |
---|---|---|
فولاد بلبرینگ | X.3XXX | 1.3505 |
فولاد زنگ نزن | X.4XXX | 1.4841 |
فولاد کم آلیاژ | X.5XXX | 1.7225 |
فولاد کم آلیاژ | X.6XXX | 1.7225 |
فولاد کم آلیاژ | X.7XXX | 1.7225 |
فولاد کم آلیاژ | X.8XXX | 1.7225 |
فولاد سازه ای | X.0XXX | 1.0114 |
فولاد ساده کربن | X.1XXX | 1.1121 |
فولاد ابزار | X.2XXX | 1.2080 |
در فولادهای پر آلیاژ که مجموع عناصر آلیاژی آنها بیش از ۵ درصد می باشد، نماد استاندارد با حرف انگلیسی Xشروع شده و پس از بیان مقدار کربن به صدم درصد، به ترتیب نام عناصر آلیاژی و سپس درصد هر کدام ذکر می شود. در این گروه از فولادها، درصد هر عنصر بدون تاثیر هر گونه ضریبی، به طور مستقیم بیان می شود. به عنوان مثال نماد آلیاژ X32Cr3Mo13V بیانگر ۰٫۳۲ درصد کربن، ۳ درصد کروم، ۱۳ درصد مولیبدن و درصد کمی وانادیوم می باشد.
آشنایی با شیوه نماد گذاری آلیاژ فولاد
گاهی اوقات بعد از ترکیب شیمیایی نوع عملیات انجام گرفته بر روی فولاد نیز بیان می شود. به عنوان مثال اگر بر روی فولاد عملیات حرارتی های زیر انجام شده باشد از حروف اختصاری زیر استفاده می شود:
- برای فولاد عملیات حرارتی شده
- N برای فولاد نرماله شده
- H برای فولاد سخت شده
- برای فولاد تغییر شکل سرد داده شده
پس به طور خلاصه می توان گفت ابتدا روش تولید، سپس آنالیز شیمیایی و در نهایت نوع عملیات حرارتی انجام گرفته ذکر می شود. به عنوان مثال C35V70فولادی است با ۳۵ /۰درصد کربن که عملیات حرارتی شده و میانگین استحکام کششی آن MPa700می باشد.
تمامی شرکتهای تولیدی فولاد دارای یک کد اختصاری به خود هستند این کدها از حروف لاتین و اعداد تشکیل شدهاند. در این کد حروف لاتین با یک ممیز از یک عدد سه رقمی جدا شدهاند. حروف لاتین بیانکنندهی کشور سازندهی آن نوع از فولاد است برای مثال اگر حرف لاتین D را در کد اختصاصی ببینید بدین معنی است که کشور آلمان سازندهی این فولاد است یا حروف لاتین SE معرف این موضوع است که کشور سازنده فولاد مد نظر سوئد میباشد و عدد سه رقمی نیز کد داخلی هر کشور به شمار میآید.
رنگبندی و محتوای فصلهای کتاب فولاد
- فصلهای 1 تا 6 این کتاب به رنگ قرمز میباشند در این فصول فولادهایی مانند زنجیر، شفت و مخازن میباشد که از ویژگیهای اصلی آنها میتوان به استحکام اشاره کرد.
- فصلهای ۷ تا ۱۰ سبز رنگ میباشد. فولادهای مطرح شده در این فصول به مقدار زیادی کربن دارند و قابلیت جوشپذیری ندارند.
- فصلهای ۱۱ و ۱۲ به رنگ قهوهای هستند. فولادهای موجود در این دو فصل از نظر خواص فیزیکی اهمیت دارند و به خاصیتهای مکانیکی در آنها توجه نمیکنند.
- فصلها ۱۳ تا ۱۶ آبی رنگ هستند از معیارهای اصلی فولادهای به کار رفته در این فصول میتوان به ترکیب شیمیایی آنها اشاره کرد. بیشتر فولادهای این بخش را فولادهایی تشکیل میدهند که در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارند. و سه فصل پایانی به رنگ سیاه میباشند.
- فصل های 17 تا 19 مشکی هستند و فصل ۱۷ خود از دو بخش a و b تشکیل شده است. قسمت a این فصل اطلاعاتی از فولادهای تولیدی آلمان براساس استاندارد DIN را بیان میکند که میتوان به شماره گروه فولاد، ترکیب شیمیایی، علامت مشخه اشاره نمود. قسمت b فصل ۱۷ کدهای اختصاری مرتبط با شرکتهای تولیدی فولاد آلمانی را کنار شماره استاندارد فولاد مد نظر ارائه نموده است.
- فصل ۱۸ این کتاب به سه بخش تقسیم شده است. بخش اول این فصل مشخصات تکمیلی از شرکتهای تولیدی فولاد در کشور آلمان را در اختیار میگذارد از جملهی این اطلاعات میتوان به نام شرکت، آدرس شرکت، کد پستی شرکت و کد شرکت مربوطه اشاره نمود. بخش دوم این فصل شرایط لازم برای تولید هر یک از محصولاتی تولیدی توسط شرکتهای فولادی آلمانی را بیان میکند. بخش سوم این کتاب لیستی را ارائه میکند برای مثال در این لیست اسم هر فولاد و شماره استاندارد هر فولاد مشخص شده است. در نتیجه اگر نام هر فولاد را داشته باشیم به اطلاعات تکمیلی آن محصول فولادی به طور کامل میتوان دسترسی داشت.
- فصل ۱۹ کتاب فولاد نیز سه بخش اصلی دارد. فصل اول مشخصههای شرکتهای تولیدی فولاد خارجی را مطرح مینماید. فصل دوم فولادهای تولیدی سایر کشورها را نامگذاری کرده است. توجه داشته باشید که نامگذاری براساس حروف الفبا میباشد. بخش آخر از این فصل شامل فهرست مطالب این کتاب میباشد.
برخی از ویژگی های نرم افزار کلید فولاد
- کاملترین نسخه کلید فولاد با بیش از ۳۴۰۰۰ عنوان فولاد به همراه اطلاعات و ویژگی های کامل فولادها
- محیط کاربری راحت و قدرت جستجوی بسیار سریع و آسان
- قابلیت جستجوی پیشرفته و سریع از میان اطلاعات کامل مرجع کلید فولاد
- امکان جستجوی اطلاعات فنی و تجاری هر نوع فولاد از هر کشوری که باشد
- امکان جستجوی اطلاعات مبسوط در زمینه ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی، عملیات حرارتی، خواص کاربردی، کمپانی های تولید کننده فولادها در سطح جهان و مشخصات و آدرس آنها و همچنین امکان جستجوی فولاد های مشابه
- امکان جستجوی پیشرفته فولاد بر اساس مشخصات گروه و زیر گروه
- امکان جستجوی پیشرفته فولاد بر اساس تامین کننده های جهانی فولاد
در سالهای اخیر نسخه های داخلی این نرم افزار نیز با زبان فارسی توسط چندین شرکت طراحی گردیده است. همچنین نسخه های متفاوتی نیز برای استفاده در سیستم های اندرویدی و آی او اس توسط شرکت های مختلف طراحی شده است.