لوله آب فولادی از جمله مقاطع پرکاربرد در حوزه انتقال آب است که برای امور شهری، بین شهری و صنعتی به کار گرفته می شود. لوله های آهنی انواع گوناگونی از جنبه های مختلف دارند و برای شناخت این محصولات و خرید آن می بایست اطلاعات کافی داشته باشیم.
انواع لوله آب فولادی
لوله آب فولادی به طور کلی به دو نوع Seamed pipe (لوله درزجوش/ درزدار) و Seamless pipe (لوله بدون درز/مانیسمان) تقسیم می شود. مقاطع درزدار به دو نوع درزمستقیم و اسپیرال تقسیم می شوند. لوله های Seamless هم روش تولید متفاوتی دارند و هر یک از این محصولات به شیوه های زیر ساخته می شوند:
لوله درز جوش
در نوع اول ؛ ورق ST37 (ورق گرم) با روش رول فرمینگ وارد خط تولید شده و با یکی از روش های جوش خط مستقیم یا اسپیرال (مارپیچ) دو سر ورق به هم متصل می شود. برای ساخت لوله درز دار از ورق های رول و برای لوله های اسپیرال که دهانه بزرگ تری دارند می توان از ورق های پلیت (شیت) استفاده نمود.
لوله بدون درز
در نوع دوم؛ ابتدا شمش فولادی به صورت سرد وارد خط شده و با حرارت زیاد به حالت گداخته در می آید تا برای شکل دهی آماده گردد. سپس در حالی که شمش گرد شده است سمبه به داخل وارد شده و آن را شکل می دهد.
مشاهده لیست قیمت لوله
برای مشاهده قیمت روزانه میتوانید به صفحه محصول لوله مراجعه کنید.
تست های لوله
به طور کلی بر روی لوله های آهنی تست های مختلفی انجام می شود. بسته به کاربری لوله که برای انتقال آب باشد یا گاز، تست ها متفاوت است. ما در اینجا به تست های عمومی و تخصصی که بر روی لوله آب فولادی انجام می شود می پردازیم.
تست فلت (عمومی)
در این روش ابتدا بخشی از لوله تولید شده را برش می دهند. سپس مقطع را به صورت افقی یا عمودی قرار داده و با اهرم بر آن فشار وارد می کنند. در صورتی که خط جوش پاره نشود لوله در تست قبول شده است. این روش یکی از انواع تست های مخرب است که بر روی مقطع انجام می شود.
تست هیدرو استاتیک
تست اصلی که برای لوله های آب فولادی انجام می شود، آزمایش هیدرواستاتیک است. باید این نکته را گفت که گاهی ابتدا تست ادی کارنت که مخصوص گاز است بر روی لوله انجام می شود. زمانی که مقطع از این آزمایش رد شد؛ برای تست آب آماده می شود. در تست Hydrostatic آب را با فشار معینی از لوله عبور می دهند. فشار جریان تا حدود 70 برابر در لوله اعمال می شود. این آزمایش در دسته تست های مخرب قرار می گیرد.
خط جوش با کیفیت
پیش از این راجب تست فلت که برای کیفیت جوش انجام می شود صحبت کردیم. باید گفت هنگام تولید لوله درزجوش بر روی مقطع برآمدگی ناشی از جوش بوجود می آید که طبیعی است؛ اما این مقدار نباید بیش از حد باشد. این مطلب علاوه بر چیزی است که درباره عدم پارگی خط جوش در تست فلت گفتیم.
سایزهای عمده مصرفی بازار
لوله های فولادی اعم از درزجوش و مانیسمان با سایزهای مختلفی ارائه می شود. ما سایز های ارائه شده هر محصول در بازارهای ایران را به ترتیب ذکر می کنیم:
سایز لوله درزجوش
لوله های درزداری که به شکل معمول در بازار خرید و فروش می شوند سایزهای زیر را شامل می شوند:
- 1.2 اینچ، 3.4 اینچ، 1 اینچ، 1.1.4 اینچ، 2 اینچ، 2.1.2 اینچ، 3 اینچ، 4 اینچ، 5 اینچ و 6 اینچ. این لوله ها در ضخامت های 2، 2.5، 3، 4 میلی متر و…در انواع لوله درزدار تست آب و لوله گالوانیزه تست آب در بازار عرضه می شود.
- لوله های درزجوش در ضخامت های مختلف با طول های 6 و 12 متری در بازار عرضه می شوند.
برای خرید لوله می توانید با کارشناسان امیدالبرز صحبت کنید تا بهترین خرید را آگاهانه انجام دهید.
سایز لوله مانیسمان
لوله های مانیسمان تولید داخلی عموما در سایزهای زیر تولید می شوند:
1/2 اینچ، 3/4 اینچ، “1، “1.1/4، “1.1/2، “2، “2.1/2، “3، “4، “5و “6 ( ” نماد اینچ می باشد ) با ضخامت های مختلف و طول 6 و 12 متری قابل تولید هستند. البته در بازار مصرفی این نوع لوله ها در اغلب موارد به صورت 6 متری عرضه می شوند.
استاندارد لوله
برای لوله های درزجوش و مانیسمان استاندارد های مختلفی تعریف شده و به ترتیب به تنوع زیر است:
استانداردهای لوله درزدار
- BS 1387 (استاندارد انگلستان/LMH/ British Standards)
- DIN 2440 (استاندارد آلمان/برای لوله های سبک/ Deutsches Institut für Normung)
- DIN 2441 (استاندارد آلمان/برای لوله های سنگین/ Deutsches Institut für Normung)
- ISIRI 3765 (استاندارد ایران)
استانداردهای لوله بدون درز
- ASTM A106 (استاندارد آمریکا)
- ASME B36.10 (استاندارد آمریکا/ مربوط به ابعاد-وزن سبک)
- ASME B36.19(استاندارد آمریکا/ مربوط به ابعاد-وزن سنگین)
تفاوت لوله خانگی و صنعتی
شاید روزی تصمیم به خرید لوله بگیرید و وقتی وارد بازارآهن شادآباد می شوید و اصطلاح لوله صنعتی به گوشتان می خورد؛ منظور آهن فروشان را متوجه نمی شوید. باید گفت که اصطلاح لوله صنعتی در برخی موارد، اساس معنایی صحیحی ندارد.
به طور مثال چون لوله های 6 متری در خانه ها و شهرها مصرف بیشتری دارند به آن لوله خانگی می گویند و برای لوله های 12 متری اصطلاح صنعتی استفاده می گردد. استراکچر صنایع یکی از کاربری هایی است که این نوع مقاطع اعم از 6 و 12 متری می توانند داشته باشند. لوله های 6 متری به جهت آن که مساحت و ابعاد منازل و یا بعضی ادارات کم است استفاده بیشتری داشته و حمل و نقل آن برای جایگذاری در ساختمان راحت تر است و نیاز به برش کمتری دارد.
نکته مهمی که وجود دارد این است که لوله های آب خانگی در سایز (قطر لوله) های بالا استفاده نمی شوند و معمولا برای انتقال آب به شهرک های صنعتی از لوله های بزرگ استفاده می کنند. مواردی که گفتیم مطلق نبوده و بکار بردن هر یک از این لوله ها فولادی (اعم از مصرف در امور شهری و صنعتی) بستگی به شرایط و مکان استفاده دارد.
لوله گالوانیزه
اگر قرار باشد از لوله Seamless در مواردی چون موتورخانه استفاده شود؛ دور آن را با نوار رپید می پوشانند و در مصارف پتروپالایشی نظیر نفت و گاز از این مقطع به صورت گالوانیزه استفاده می شود. برای مصارف حساس به این شکل درون لوله را عایق می کنند. لوله های درزجوش که برای مصارف لوله آب استفاده می شود نیز به شکل گالوانیزه در مصارف خانگی و غیره بکار گرفته می شود.
فرایند گالوانیزاسیون لوله
1.چربی زدائی و پاک کردن زنگ زدگی: در این مرحله از محلول های به اصطلاح آب و صابون استفاده (ترکیب از چند ماده پاک کننده) می کنند تا اگر مقطع چربی یا زنگ زدگی داشته باشد، از بین برود.
2.اعمال محلول فلاکس: این محلول حاوی اسیدهای رقیق بوده و آلودگی های احتمالی، دو پوستگی لوله و هر نوع چیزی که به آن چسبیده باشد را از بین برده و روی پذیری آن را افزایش می دهد.
3.دستگاه گالوانیزه: در این مرحله مقطع وارد کوره ای مخصوص شده و با دمای 120 درجه سانتی گراد حدود 1 ساعت (بسته به کارخانه تولید کننده ممکن است این زمان به 30 یا 20 دقیقه کاهش یابد) کاملا خشک می شود.
4. حمام روی (روش غوطه وری) : در این جا از دو روش برای قرار دادن لوله در وان مذاب روی استفاده می کنند. یکی به صورت وان های با شیب 45 درجه که مقطع به سمت کف وان هل داده می شود و روش دیگر با استفاده از زنجیر از بالا لوله را درون حمام روی فرو می برند. در هر دو شیوه لوله با زاویه حدود 45 درجه (در موقع خروج هم با همین زاویه خارج می شود) در وان زینک با دمای 450 درجه سانتی گراد به مدت 1 دقیقه قرار داده می شود.
- میزان دما و مدت قرار گرفتن مقطع در وان زینک به دو دلیل باید دقیق انجام شود:
- گر مدت کمتر از 1 دقیقه باشد میزان نفوذ روی در لوله کمتر بوده وعمر آن را کاهش می دهد.
- در صورتی که بیشتر از زمان مجاز مقطع در وان بماند؛ به دلیل دمای بالا لوله تاب برمیدارد.
- میزان دما و مدت قرار گرفتن مقطع در وان زینک به دو دلیل باید دقیق انجام شود:
5. اتاق بخار و دمش: پس از گالوانیزه شدن، لوله به اتاق بخار و دمش (بدون سرد یا گرم کردن مقطع با دمای فعلی) منتقل می شود تا مقدار زینک در تمام بخش های مقطع به یک اندازه تنظیم شود.
6. فرو بردن در آب سرد: در این بخش مقطع را به سرعت در آب سرد فرو می برند تا ماده زینک بر روی لوله آب فولادی تثبیت شود.
7.رزوه کردن: در این مرحله لوله به دو صورت نری (انتهای بیرونی مقطع) و ماده (انتهای درونی مقطع) روزه (اصطلاحات حدیده شده و دنده شده هم استفاده می شود) می گردد. باید گفت که رزوه کاری پس از گالوانیزه شدن مقطع انجام می شود نه پیش از آن.
8.درپوش: در این بخش بر اساس وزن به سه دسته اصلی سبک (درپوش قهوه ای)، متوسط (درپوش آبی) و سنگین (درپوش قرمز) تقسیم می شود. درپوش های سبز هم وجود دارد که برای صادرات به عراق و عتبات عالیات بکار می روند و درپوش در آن مبنای وزنی ندارد.
تشخیص کیفیت گالوانیزاسیون
سنجش کیفیت لوله های گالوانیزه از راه های چشمی و با استفاده از دستگاه امکان پذیر است:
- نباید سطح مقطع دون دون و به شکل سیاه و سفید باشد.
- براقی کم لوله به گونه ای که احساس می شود ضخامت زینک بر روی مقطع کم است و نباید به این شکل باشد.
- هنگام استفاده از دستگاه ضخامت سنج گالوانیزه حداقل عدد نمایش داده شده باید طبق استاندارد JIS، 56 میکرون باشد.
نحوه بسته بندی لوله
از جمله مواردی که باید اصولی انجام شود نحوه بسته بندی صحیح مقاطع فولادی است. چرا که اگر این کار درست انجام نشود به لوله فشار آمده و آسیب می بیند. به همین سبب تعداد لوله در هر بندیل بر اساس سایز به شکل زیر است:
- بندیل لوله یک دوم اینچ: 169 تایی
- بندیل لوله سه چهارم اینچ: 127 تایی
- بندیل لوله یک اینچ: 91 تایی
- بندیل لوله یک و یک چهارم اینچ: 61 تایی
- بندیل لوله دو اینچ: 37 تایی
- بندیل لوله دو و یک دوم اینچ: 37 تایی
- بندیل لوله سه، چهار و پنج اینچ: 19 تایی
- بندیل لوله شش اینچ: 14 تایی
علاوه بر نکاتی که گفتیم در انتها باید گفت که هنگام برش مقطع در حین تولید بر روی آن پلیسه ایجاد می شود؛ برداشتن این قی جوش ها با الماس برای لوله آب ضرورت ندارد چرا که ماده شیمایی خورنده ای وجود ندارد که در میان پلیسه ها نفوذ کرده و لوله را خراب کنند.
مجتمع فولاد و آلومینیوم امیدالبرز با پشتوانه 6 دهه تجربه در بازار فولاد کشور، با حذف واسطه ها، قیمت مقرون به صرفه ای به خریدارن و فعالان این حوزه عرضه می کند.
