ناودانی چیست؟

⦿ خلاصه
ناودانی یکی از مقاطع مهم فولادی با کاربردهای متنوع در حوزه ساخت و ساز، راه سازی و صنعت است. در این مقاله تلاش نموده ایم، در حوزه استاندارد ها، روش تولید، کاربردها و اصطلاحات عرف بازار آهن و چگونگی خرید این مقطع فولادی اطلاعات مفیدی ارائه دهیم. ناودانی و نبشی از جمله مقاطعی هستند که معمولا از نظر کاربرد بطور مکمل استفاده می شوند و بدلیل مشا بهت در روش تولید و تکنولوژی تولید، تولید کنندگان این دو مقطع معمولا هر دو مقطع را تولید می کنند.

ناودانی یکی از مقاطع فولادی پرکاربرد است که U شکل است. با توجه به شکل ظاهری و روش تولید، عناوین و نمادهای مختلفی برای نامیدن این مقطع استفاده می شود که از جمله آنها می توان به UPE، UNP، آبراهه، پروفیل U، ناودانی پرسی و ناودانی فابریک اشاره نمود. ناودانی فولادی به لحاظ شکل ظاهری، روش ساخت، وزن، استاندارد و… به انواع مختلفی تقسیم می شود. علاوه بر این ناودانی را در انواع گالوانیزه و استنلس استیل نیز تولید می شود. طیف کاربردهای ناودانی بسیار گسترده است و از تقویت کننده دیوار و فونداسیون ماشین آلات صنعتی تا ریل آسانسور و ریل ویترین های متحرک بکار برده می شود.در ادامه همراه مجتمع فولاد و آلومینیوم امیدالبرز با انواع ناودانی ها، براساس معیارهای مختلف بیشتر آشنا خواهیم شد.

ناودانی فابریک و پرسی

انواع ناودانی ها براساس شیوه ساخت

ناودانی نورد گرم یا فابریک

ماده اولیه استفاده شده برای تولید ناودانی نورد گرم شمش فولادی با استاندارد 3Sp است که محصول نهایی St37 خواهد بود. البته برخی کارخانه ها بر اساس سفارش مشتری از شمش 5Sp استفاده می کنند که محصول نهایی آلیاژ معادل St52 خواهد بود. ناودانی با آلیاژ St37 جوش پذیری بالاتری دارد و انعطاف پذیر تر است در مقابل آن ناودانی آلیاژ St52 جوش پذیری پایین تری دارد ولی سخت تر است و انعطاف پذیری کمتری دارد ولی نسبت به فشار؛ تحمل بالاتری دارد. فرایند تولید ناودانی نورد گرم یا فابریک بصورت زیر است:

ناودانی نورد گرم

روش تولید ناودانی نورد گرم

ماده اولیه شمش فولادی است که ابعاد آن به تکنولوژی خط تولید و ابعاد کوره و طول خط و سایز محصول نهایی مد نظر تولید کننده بستگی دارد و از سطح مقطع 125*125 تا 150*150 میلیمتر مربع و طول 2 تا 12متر در ایران متغیر است. شمش با طول مد نظر برش خرده و وارد مرحله پیش گرم در کوره می گردد.  به تدریج شمش ها از بخش پیش گرم به بخش اصلی کوره شارژ می شوند و تا دمای 1300 درجه سانتیگراد گرم و گداخته می شوند. در این مرحله شمش به رنگ قرمز و نارنجی گداخته است و آماده ورود به خط نورد است.

شمش گداخته با کمک تکنولوژی دستی یا اتوماتیک از کوره به سمت خط نورد خارج می شود و توسط نوار نقاله فولادی به اولین استند نورد وارد می شود. تعداد استندهای کارخانه های مختلف با یکدیگر متفاوت است و بسته به طول خط، تنوع سایزهایی که کارخانه تولید می کنند، ابعاد دروازه ها متغیر است .

خط تولید کوتاه و بهینه

در برخی کارخانه ها که طول خط چندان بلند نیست، اولین استند را بصورت چند طبقه طراحی می کنند و شمش با کمک میز رافینگ چندین پاس از طبقات مختلف نورد که هر کدام دارای غلتک های با سایزهای مختلف است عبور داده می شوند و شمش را به شکل و طول مورد نظر نزدیک می کنند و پس از آن به سایر استندها منتقل می کنند. با این روش با خط نورد کوتاه تر امکان تولید محصولات با سایز های متنوع تر فراهم می گردد و ظرفیت تولید را هم افزایش می دهند. در مراحل بعدی شمش نورد شده از چندین استند بطور متوالی عبور داده می شوند و با عبور از آنها شکل نهایی مقطع فولادی ایجاد می شود. طول مقطع تولید شده در پایان عبور از استند آخر بسته به سایز محصول و طول خط تولید بین 13 تا 38 متر متغیر است. 

در مرحله بعدی شمش نورد شده که دیگر به شکل محصول نهایی تبدیل شده است وارد بخش برش می گردد. دمای محصول در این مرحله تا حدود 200 درجه سانتیگراد کاهش یافته است و در میز برش بسته به سفارش مشتری و برنامه ریزی تولید کارخانه با طول های 6 و 12 متری برش داده می شود. در مرحله بعدی محصولات برش خورد وارد میز خنک کننده می شوند. 

شیوه خنک کاری مقاطع در این میز معمولا با کمک عبور هوای معمولی از روی محصول در مدت زمانی حدود 15 دقیقه است و دمای محصول تا 50 درجه کاهش می یابد. البته در برخی کارخانه ها که عملیات حرارتی ویژه بر روی محصول انجام می دهند و تکنولوژی تولید محصولات خاص با کمک عملیات حرارتی دارند شیوه های خنک کاری محصول متفاوت است. پس از مرحله خنک کاری، محصول وارد فاز نهایی صاف کن می شود.

مرحله نهایی

در این مرحله محصول با عبور از غلتک های مخصوص صاف یا اتو می شود و تاب و خم احتمالی آن گرفته می شود و محصول نهایی صاف و بدون ایراد خواهد بود. کنترل کیفی نهایی در این مرحله انجام می گردد و محصولات دارای ایرادات ظاهری و یا با طول های کوتاه و بلند یا تابدار و شمشیری از خط تولید خارج شده و بصورت محصول درجه 2، نرمال یا ضایعات بفروش می رسند. محصولاتی که در مرحله کنترل کیفی تایید می شوند وارد مرحله بسته بندی می شوند.

کارخانجات مختلف معمولا بندیل های ناودانی را با تناژ های بین 2 تا 4 تن بسته بندی می کنند. محصولات بسته بندی شده وارد انبار محصول می شوند و آماده بارگیری و ارسال برای مشتریان هستند.

ناودانی

ناودانی نورد سرد یا پرسی

ماده اولیه برای تولید ناودانی پرسی، ورق فولادی سیاه، روغنی یا گالوانیزه است. ورق فولادی در این روش به عرض مورد نظر نوار بری می شود و وارد دستگاه پرس یا خط رول فرمینگ می شود و شکل مورد نظر ایجاد می گردد. جنس ورقی که برای این روش استفاده می شود به کاربردی که برای محصول مد نظر است بستگی دارد. و در صورتی که ناودانی ضد زنگ  نیاز باشد از ورق گالوانیزه استفاده می شود و در مواردی که نیاز باشد محصول نهایی دارای سطح صاف و سیقلی و با کیفیت باشد و بیشتر جنبه تزئینی و دکوراتیو داشته باشد و در نهایت رنگ آمیزی شود از ورق روغنی با ضخامت های زیر 2 میلیمتر استفاده می گردد.

ناودانی نورد سرد

مقایسه ناودانی نورد گرم و پرسی

  • ناودانی پرسی از نظر ظاهری دارای سطح صاف تر و صیقلی تری نسبت به ناودانی فابریک هستند و رنگ پذیری بیشتری دارد همچنین از نظر ظاهری ظرافت بیشتری دارند.
  • در ناودانی پرسی یا نورد سرد امکان تولید با تنوع سایز، شکل و زاویه های مختلف و با ضخامت های متنوع تر بیشتر است.
  • ناودانی پرسی یا نورد سرد امکان خمکاری، شکل دهی و انعطاف بیشتری دارد.
  • ناودانی نورد گرم یا فابریک استحکام و تحمل بار بالاتری دارد

انواع ناودانی ها براساس شکل ظاهری

ناودانی مشبک

این نوع ناودانی معمولا از روش پرسی تولید می گردد و بیشتر برای استراکچر قفسه یا ریل رگال یا قفسه استفاده می شود. در سطح این قفسه ها سوراخ هایی وجود دارد که برای پیچ و مهره کردن و اتصال به بخش های دیگر قفسه و یا کنترل حرکت قطعات متحرک استفاده می شود.

ناودانی مشبک
ناودانی

برای مشاهده قیمت روزانه میتوانید به صفحه محصول ناودانی مراجعه کنید.

ناودانی ساده بال موازی

این نوع ناودانی هم از روش نورد گرم تولید می شود و هم از روش نورد سرد یا پرسی. در روش نورد گرم در ایران بازه سایز تولیدی ناودانی ساده بال مساوی، معمولا از سایز 4 الی 22 است و در ناودانی های تولید اروپایی از سایز 2.5 تا سایز 60  تولید می گردد. ناودانی های ساده با دو فرم تولید می شوند. در فرم اول ضخامت بالها در طول بال همه جا یکسان است و بال کاملا به جان ناودانی عمود است. در فرم دوم ضخامت بال از جان تا لبه بال کاهش می یابد و فرم داخلی بال زاویه دار است و به ترتیب با UPE  و  UNP در استاندارد EN نامیده می شوند.

ناودانی بال مساوی

انواع استاندارد های ناودانی

استاندارد های ناودانی سبک :

  • GOST 8240:1997
  • استاندارد ملی 2-4477

استاندارد های ناودانی سنگین :

  • 10279 EN
  • ISO 12944-3
  • استاندارد فرانسه NFA (AFNOR) 45-255 
  • DIN 1026:2009
  • استاندارد ملی 1-4477

ناودانی براساس استاندارد EN در دو نوع UPE و UPN تولید می شود. ناودانی UPE شبیه به حرف C است و دو کنج ناودانی گوشه عمودتری دارد. ناودانی هایی که انحنای بیشتری در گوشه ها دارند به آن ناودانی U شکل می گویند.

کاربردهای ناودانی

طیف کاربردهای ناودانی بسیار گسترده است و بسته به سایز، روش تولید و آلیاژ و جنس آن کاربردهای بسیار متنوعی دارد. از جمله کاربردهای ناودانی می توان به استراکچر نگهدارنده برخی شیوه های نمای ابنیه، ساپورت دیوار، چارچوب، ریل ویترین و قفسه، بادبند، ساپورت دیوارچینی بالای درب و پنجره، شاسی کشی ماشین آلات صنعتی، ساخت شاسی ماشین آلات سنگین و حمل بار، استراکچر دکل های مخابراتی و رادیویی، استفاده بصورت تک و دوبل بعنوان ستون در برخی سازه های فولادی سبک، پایه نگهدارنده گاردریل، پل سازی، بخشی از استراکچر آسانسور، ساخت استراکچر بیلبورد های تبلیغاتی جاده ای اشاره کرد.

اصطلاحات بازاری ناودانی

در بازار صنعت فولاد برخی اصطلاحات که شاید ریشه علمی نیز نداشته باشند در مورد ناودانی عرف شده است و لازم است بعنوان مصرف کننده، عرضه کننده یا تولید کننده مقاطع ناودانی با آنها آشنا باشیم. در این بخش برخی از آنها را ارائه می نماییم.

  • ناودانی سبک و سنگین

 ناودانی تولید شده با نورد گرم معمولا بر اساس سایز معرفی می گردد مثلا می گوییم ناودانی 12، با تغییر ضخامت جان و بالهای ناودانی وزن ناودانی تغییر می کند. مثلا ناودانی 12 با طول 6 متری در کارخانه فولاد دهشیر با دو وزن 52 و 59 کیلویی تولید می گردد که در اصطلاح به آنها ناودانی 12 سبک و سنگین گفته می شود. در حال حاضر معمولا بازار صادراتی عراق بیشتر به تولیدات سبک علاقه دارد. البته توصیه ما این است که برای کاربردهایی که حساسیت دارد یا مطابق با محاسبات مهندسین محاسب در صنایع مختلف پیشنهاد شده است حتما مطابقت محصول با جدول اشتال و استاندارد آنالیز شیمیایی شمش بعنوان ماده اولیه در نظر گرفته شود و صرفا ارزان بودن یا وزن پایینتر را معیار انتخاب قرار ندهید.

لازم به توضیح است که اصطلاح سبک و سنگین ساخته و پرداخته بازار سنتی عرضه کنندگان فولاد است و این دسته بندی در بازارهای جهانی و اصطلاحات استانداردهای جهانی جایگاهی ندارد و در بازار جهانی مطابقت با جداول اشتال یا استانداردهای مد نظر شرط است.

  • ناودانی های اروپایی

بسیاری از سایزهای ناودانی در داخل ایران تولید نمی گردد و نیاز است از طریق واردات تامین شوند. از آنجایی که عمده واردات این مقاطع از کشورهای اروپایی وارد می شود و مطابق با استاندارد EN است. کلیه این ناودانی های وارداتی تحت عنوان ناودانی اروپایی معرفی می کنند. هم اکنون در ایران ناودانی های اروپایی از سایز 2.5 الی 40 وجود دارند. از نظر قیمت و کیفیت ناودانی های اروپایی مرغوبترین نوع ناودانی موجود در بازار ایران هستند و معمولا برای کاربرد های با حساسیت زیاد و نیازمند کیفیت و دقت بالا استفاده می گردند و در برخی سایزهای قیمت آنها 50 تا 100 درصد گرانتر از مشابه داخلی است.

  • ناودانی های هم وزن اروپایی

اصطلاح ناودانی هم وزن اروپایی به ناودانی های تولید داخل گفته می شود که از استاندارد اروپایی برخوردارند و کلیه مشخصات ابعادی و کیفی و وزنی آنها مطابق با مشابه اروپایی است و می توان بعنوان جایگزین نمونه اروپایی استفاده شوند. ناودانی های هم وزن اروپایی قیمتی بالاتر از نمونه های هم سایز داخلی دارند و از ناودانی های اروپایی ارزانتر هستند.

  • ناودانی نرمال

اصطلاح “ناودانی نرمال” یکی دیگر از اصطلاحات بدون پشتوانه معنایی و علمی است که تنها در بازار فولاد ایران مرسوم است و برخلاف معنای کلمه نرمال در دایره المعارف، به آن دسته از ناودانی هایی گفته می شود که مطابق با محصولات عرف تولید کارخانه نباشند و شکل یا کیفیت عادی و نرمال ندارد! هرگاه ناودانی تولید شده یکی از معایب زیر را داشته باشد به آن ناودانی نرمال گفته می شود و بسته به آنکه چه میزان از محصول عادی و استاندارد فاصله داشته باشد کاربری آن نیز متفاوت است.

  • ناودانی های با طول غیر از 6 یا 12
  • ناودانی های تاب دار
  • ناودانی با لبه های نامتوازن، نابرابر و یا ناصاف و زاویه دار
  • ناودانی های دارای خوردگی یا سوراخ یا شکستگی
  • ناودانی های سر شمشیری
  • ناودانی های خمیده

با توجه به میزان نقصی که ناودانی نرمال داشته باشد ممکن است بعنوان ناودانی برشی استفاده شود و در مواردی که  قابل استفاده نباشد بعنوان ضایعات درجه یک بفروش میر

ناودانی های مقاوم در برابر رطوبت

گاهی اوقات ما به سبب شرایط جغرافیایی و کاربرد محصول، به ناودانی مقاوم در برابر خوردگی و رطوبت و زنگ زدگی نیاز داریم.

ناودانی گالوانیزه : به طور کلی استفاده از مقاطع فولادی گالوانیزه در مواقعی کاربرد بیشتری دارد که در مقطع فولادی در معرض عوامل زنگ زدن باشد. با روی اندود نمودن مقطع فولادی از روش گالوانیزه گرم دو نوع محافظت کاتدی و پوششی برای  مقطع فولادی ایجاد می شود و تا حد زیادی از زنگ زدگی آن جلوگیری می کند.

ناودانی Stainless steel :  ناودانی Stainless steel یا ناودانی آلیاژی ضد زنگ بیشتر در ماشین آلات صنعتی مواد غذایی و یا سازه های گرانقیمت که می بایست از زنگ زدگی آنها جلوگیری کرد استفاده می شوند.

از نظر قیمتی می توان مقایسه های زیر را برای انواع ناودانی های موجود در ایران در نظر گرفت.

ناودانی فولادی

ناودانی داخلی < ناودانی هم وزن اروپایی < ناودانی اروپایی

ناودانی st37 < ناودانی گالوانیزه < ناودانی استیل استنلس

کارخانه های تولید کننده ناودانی

کارخانه های نظیر شکفته مشهد، دهشیر یزد، فولاد تهران، ناب تبریز، نصر آذربایجان، صنایع فولاد کوهپایه، البرز غرب ابهر از جمله کارخانه های تولید کننده ناودانی هستند.

ناودانی های تولیدی مجتمع صنعتی دهشیر یزد

کارخانه فولاد دهشیر یزد در سال 1387 افتتاح شده است و در سال 1398 پس از تغییر مالکان، تغییر مدیریت و تعمیرات اساسی و بروز رسانی خطوط تولید توانسته است خودش را بعنوان یکی از برندهای معتبر تولید کننده نبشی و ناودانی در کشور معرفی نماید. هم اکنون ناودانی های زیر در این کارخانه در سبد برنامه ریزی تولید قرار دارند که قیمت ناودانی به روز در سایت امیدالبرز قرار داده می شود.

  • ناودانی سایز 10 و طول 6 متر با وزن 50 کیلوگرم
  • ناودانی سایز 10 و طول 12 متر با وزن 5/98 کیلوگرم
  • ناودانی (سبک) سایز 12 و طول 6 متر با وزن 53 کیلوگرم
  • ناودانی (سبک) سایز 12 و طول 6 متر با وزن 106 کیلوگرم
  • ناودانی (سنگین) سایز 12 و طول 6 متر با وزن 59 کیلو گرم
  • ناودانی (سنگین) سایز 12 و طول 12 متر با وزن 118 کیلوگرم

مقادیر وزنی فوق تقریبی هستند.

مقالات پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

آواتار موبایل
منوی اصلی x